De zorg wordt steeds duurzamer. Een van de drijvende krachten is de Groene Zorg Alliantie, een netwerk van zorgprofessionals. Egid van Bree (27) is arts-onderzoeker in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) én bestuurslid van de alliantie. Volgens hem is er veel aandacht voor voeding, omwille van klimaatverandering én preventie. “Zorg die voorkomen kan worden, is de meest duurzame zorg.”
Als arts-onderzoeker doet Egid onderzoek naar de verduurzaming van zorg middels e-Health. Daarnaast is hij betrokken bij de Groene Zorg Alliantie (GZA). Deze alliantie zet zich in voor groene zorg en een gezonde planeet, door professionals, organisaties en beleidsmakers met elkaar te verbinden. Onder andere tijdens het Groene Zorg Festival van afgelopen september in Delft. “Een groot succes”, noemt Egid het festival. “Dit was onze tweede editie. In 2022 hadden we 150 aanmeldingen, dit jaar waren dat er al 750. Dat de ‘Groene Zorg-beweging’ in de lift zit, blijkt ook uit de groei van onze alliantie. We zijn in 2021 begonnen, als online vergadering in Covid-tijd. Met elf verschillende partijen, inclusief mijzelf, als vertegenwoordiger van Geneeskunde-studenten. Inmiddels telt GZA bijna vijftig aangesloten commissies (landelijke partijen van zorgprofessionals, red.) en nog eens 150 ‘Green Teams’ van lokale initiatieven in de zorg. Beide aantallen groeien flink.”
De Groene Zorg Alliantie kent een brede bezetting; van student tot specialist. Wat verbindt jullie met elkaar?
“Heel simpel gesteld: de wil en noodzaak om te verduurzamen. Dit doen we vooral door te ‘verbinden’ en ‘aan te jagen’. We organiseren het Groene Zorg Festival en online bijeenkomsten. We versturen nieuwsbrieven en gaan in gesprek met externe partijen, van overheden tot afvalverwerkers. Ook bieden we een platform op onze website. Een podium voor changemakers en partijen die graag willen verduurzamen, maar nog zoeken naar inspiratie en informatie. Op dit platform kunnen zij kennis vergaren én delen met elkaar. Dat is de verbindende factor. Als aanjager verkondigt GZA de stem van alle aangesloten zorgprofessionals binnen, bijvoorbeeld, de Green Deal Duurzame Zorg en het Integraal Zorgakkoord.”
Wat zijn op dit moment de grootste uitdagingen?
“Het hangt er maar net af aan wie je het vraagt. Overkoepelend kun je zeggen: de bijdrage van de zorg aan klimaatverandering. Denk aan die zeven procent van de landelijke CO2-uitstoot. Als je een gezond leven wil bevorderen én wil meebewegen met alle klimaatplannen, dan moet dit percentage omlaag. De nieuwe Green Deal geeft al aan hoe, onder andere door meer in te zetten op preventie. Zorg die voorkomen kan worden, is de meest duurzame zorg. Daarnaast is er binnen Green Deal 3.0 ook aandacht voor kennisdeling en onderwijs. Zelf heb ik tijdens mijn opleiding nooit iets over klimaatverandering en duurzame zorg geleerd. Daar komt nu verandering in. Die ‘pijler’ binnen de Green Deal kun je grotendeels toeschrijven aan de Groene Zorg Alliantie.”
Is voeding een belangrijke pijler?
“Jazeker. De Green Deal streeft naar een verhouding van 60 procent plantaardige en 40 procent dierlijke eiwitten in 2030. Dat is nu nog omgekeerd. Dit geldt overigens voor zorgmedewerkers en bezoekers. Tijdens het Groene Zorg Festival in september pleitte een aantal experts zelfs voor een 80/20 verhouding en sommigen gaan het liefst naar honderd procent plantaardig. Een aantal ziekenhuizen in New York brengt dit al in de praktijk. Dat is een van de discussies die nu gevoerd wordt. Sommige partijen binnen GZA, zoals Caring Doctors, houden zich heel specifiek met voeding bezig. Al is het maar omdat je met ‘eten’ op diverse manieren winst kunt boeken. Plantaardig is gezonder dan dierlijk en speelt een rol binnen het voorkomen van zorg. Daarnaast is de productie van plantaardig eten schoner dan de productie van vis, vlees en zuivel.”
Zien jullie veel beweging op het gebied van voeding?
“Ja, vrijwel alle ziekenhuizen en langdurige zorginstellingen hebben een speerpunt over voeding; van verspilling tot plantaardig en lokaal. Een mooi voorbeeld is een recent initiatief binnen het LUMC. Daar biedt een van de kantines nu vooral lokale producten aan, met een overwegend plantaardig dieet. Verder wordt er gekeken naar een gezonder aanbod voor iedereen. Nogmaals: eten gaat ook over preventie. Binnen de Green Deal valt het daar zelfs onder, al kun je met voeding ook de CO2-uitstoot verminderen. Genoeg reden om te kijken naar de nascholing van zorgprofessionals, zoals we nu met de Alliantie doen. Bijvoorbeeld met de Stichting Arts en Leefstijl, die learnings aanbiedt over duurzaamheid en voeding. En tijdens het festival was het thema ‘plantbased’ alom vertegenwoordigd, onder meer met twee workshops over plantaardige voeding. Die zaten beide keren helemaal vol. Het thema lééft echt en wordt steeds belangrijker, daar ben ik van overtuigd.”
