Voor blinde en slechtziende leerlingen slaat Koninklijke Visio de brug naar de maatschappij. De school draagt bij aan hun persoonlijke ontwikkeling en biedt voldoende perspectieven op een vervolgopleiding of baan, bijvoorbeeld in de (zorg)horeca. In gesprek met André Vurens, docent Dienstverlening & Producten.
Visio geeft speciaal onderwijs aan blinde en slechtziende kinderen. De leerlingen zijn (nog) niet in staat om deel te nemen aan het regulier onderwijs, in klassen met leeftijdsgenoten zonder beperking. Visio biedt ondersteuning in kleine klassen, met aangepaste lesprogramma’s en tools die bijdragen aan hun zelfredzaamheid. Alles wat nodig is om ze voor te bereiden op een toekomst in de samenleving. Zelfbewust en autonoom, met dezelfde kansen op een vervolgopleiding of baan als ieder ander persoon.
Extra begeleiding
Visio beschikt over vijf onderwijslocaties in Nederland en biedt daarnaast ambulante begeleiding aan leerlingen (en leerkrachten) binnen het regulier onderwijs. “Veel blinde en slechtziende kinderen zijn goed in staat om naar een reguliere school te gaan”, vertelt André. “In hun eigen stad of wijk, midden in de maatschappij. Wij helpen die scholen bij het lesgeven aan leerlingen met een visuele beperking. Toch hebben sommige kinderen extra begeleiding nodig.” De Visio school in Grave voorziet in basis- en voortgezet onderwijs. Op diverse niveaus, zoals Havo en VMBO. Sommige kinderen en jongvolwassenen komen van ver en verblijven doordeweeks op de woongroep naast de school.
In welke branches komen jullie leerlingen het vaakst terecht?
“Dan heb je het bijvoorbeeld over de juridische en administratieve wereld, plus het sociaal werkveld en de ict. Ook in de horeca, detailhandel en dienstverlenende sector werken steeds meer mensen met een visuele beperking. Daar is best veel mogelijk. Kijk naar Center Parcs, een van onze grootste stagepartners. Die bieden verschillende disciplines, van horeca tot front office en technische dienst. Onze leerlingen kunnen vrijwel overal terecht. Uiteraard hopen we dat zo veel mogelijk bedrijven ervoor open staan om een stageplaats aan te bieden, zodat onze leerlingen zich goed kunnen oriënteren op hun toekomst en vervolgopleiding.”
Is de zorg daar ook niet voor geschikt?
“Jazeker. Bijvoorbeeld in de facilitaire dienstverlening of activiteitenbegeleiding. Ook de horeca in de zorg is een geschikte werkplek, misschien nog wel méér dan de reguliere horeca. De werkdruk in commerciële horeca is doorgaans hoger; dat maakt het wellicht wat stressvoller. Hoewel iemand die goed is ingewerkt met wat kleine aanpassingen prima kan meedraaien.”
Is het met een visuele beperking niet moeilijk om eten te bereiden?
“Daar zijn dus die aanpassingen voor; hulpmiddelen waarmee je prima een maaltijd kunt bereiden. Onze leerlingen krijgen twee uur per week les in de keuken. Dat is standaard voor VMBO-leerlingen, deels om zich voor te bereiden op een zelfredzaam leven. Daarnaast hebben we keuzevakken als Voeding & Beweging en Catering & Inrichting. Die spelen zich bijna volledig in de keuken af. Onze leerlingen draaien dan verplicht een maaltijdservice, of ze verzorgen de catering voor opdrachtgevers in de buurt. Zoals bedrijven die hier komen vergaderen. Deze leerlingen kunnen prima groenten snijden, porties afwegen, bakken en koken. Bijvoorbeeld met een pratende weegschaal of thermometer. Of met een pan pickle voor het inductiefornuis; een siliconen rand die je om de hittebron plaatst, als afbakening voor de pan. Er is ook een app, ‘Be my Eyes’. Als je daarmee een foto maakt, vertelt de app precies wat er op de foto staat. Met ‘AI’ wordt er nog veel meer mogelijk, daar ben ik van overtuigd. Alle hulpmiddelen tezamen zijn één van de ‘vijf compenserende vaardigheden’. Met deze vaardigheden kun je je visuele beperking compenseren.”
Wat zijn de andere vier?
“Dat zijn Systematisch werken, Gebruik van alle zintuigen, Contrast en verlichting en Vergroting. Onder ‘Systematisch werken’ valt bijvoorbeeld de inrichting van een snijplek, met linksboven een bakje voor de snijresten en rechts een bakje voor de gesneden groenten. En als je weet dat het mes altijd rechts op de plank ligt, grijp je nooit mis. Binnen de horeca in de zorg en begeleide horeca zijn dit meestal de vaste regels. Onder ‘Vergroting’ valt weer het uitvergroten van recepten, onder ‘Contrast’ het plaatsen van witte teksten op een zwarte achtergrond, zodat ze beter zichtbaar worden. Er zijn ook leerlingen die relatief goed zien en met wat kleine aanpassingen én de tijd om te groeien, volwaardig kunnen meedraaien.”
Wat hebben deze leerlingen nog meer met elkaar gemeen?
“Hun veerkracht. Als je niet of nauwelijks ziet, loop je letterlijk en figuurlijk tegen deuren aan. Dat kan vreselijk frustrerend zijn. Toch laten deze kinderen zich niet uit het lood slaan. Ze blíjven positief en hebben een enorme drive om hun plek in de maatschappij op te eisen. Ze willen niet onderdoen voor leeftijdsgenoten zonder visuele beperking; dit maakt ze tot extra gemotiveerde medewerkers.”
Uit Served magazine 3, 2024.